|
Cách đây 40 năm
Đảng và Nhà nước đã thấy được tầm quan trọng của Toán học và đặc biệt là sự
cần thiết khi chuẩn bị lực lượng Khoa học Kỹ thuật tài năng cho công cuộc
xây dựng đất nước sau này. Chính vì lẽ đó, tháng 9 năm 1965, Thủ tướng Chính
phủ Phạm Văn Đồng đã ký quyết định thành lập lớp Toán “đặc biệt ” đặt tại
Khoa Toán, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Lớp có nhiệm vụ phát hiện, đào
tạo, bồi dưỡng những học sinh năng khiếu Toán học, tạo nguồn đào tạo đội ngũ
những nhà khoa học tài năng cho đất nước sau này.
Ban đầu chỉ có
một lớp với 38 học sinh, tới nay Khối Trung học phổ thông chuyên Toán – Tin
Trường Đại học Khoa học Tự nhiên đã phát triển vượt bậc, trở thành một trung
tâm đào tạo học sinh năng khiếu Toán – Tin hàng đầu của Việt Nam.
Nhìn một cách
tổng quát lịch sử phát triển của Khối có thể chia thành ba giai đoạn:
1/ Từ 1965 đến
1970: Giai đoạn khởi đầu.
2/ Từ 1971 đến
1990: Giai đoạn xây dựng và trưởng thành.
3/ Từ 1991 đến
2005: Giai đoạn đổi mới và phát triển vượt bậc.
1/ Giai đoạn
khởi đầu (từ 1965 đến 1970)
Mỗi năm Trường
Đại học Tổng hợp Hà Nội tuyển một lớp khoảng 30 học sinh giỏi từ các đội
tuyển ở các tỉnh và thành phố Miền Bắc lên nơi sơ tán của Trường tại Đại Từ
– Thái Nguyên để học tập. Khoa Toán có ký hiệu liên lạc thời chiến là A và
lớp toán đặc biệt ký hiệu là A0 (A không).
Tham gia giảng
dạy cho chuyên Toán là các thầy giáo giàu nhiệt tình và kinh nghiệm của tất
cả các khoa trong trường, đặc biệt là của khoa Toán như các thầy Hoàng Tuỵ,
Hoàng Hữu Đường*, Nguyễn Thừa Hợp, Nguyễn Bác Văn, Phạm Văn Điều* , Phạm Tấn
Dương* , Phan Đức Chính, Lê Đình Thịnh, Nguyễn Duy Tiến...
Vượt lên những
gian khổ của chiến tranh, những học sinh mới 15 tuổi, xa gia đình đã sống tự
lập, đoàn kết, say mê học tập và đạt được những kết quả cao trong học tập
như khoá 2 có 09 học sinh đạt giải quốc gia.
Ngày nay những
học sinh xuất sắc của giai đoạn ban đầu gian nan ấy đã trở thành những nhà
khoa học, những cán bộ lãnh đạo như GS.TSKH Trần Văn Nhung – Thứ trưởng Bộ
Giáo dục & Đào tạo, GS.TSKH Đào Trọng Thi – Uỷ viên Trung ương Đảng, Giám
đốc ĐHQG Hà Nội.
2/ Giai đoạn
xây dựng và trưởng thành (từ 1971 – 1990)
Trường Đại học
Tổng hợp Hà Nội đã lựa chọn những sinh viên tốt nghiệp giỏi từ Liên Xô, Đông
Âu về nước, những sinh viên giỏi của các Khoa Toán, Lý, Văn, … và những giáo
viên giỏi từ các tỉnh để lập nên bộ môn chuyên Toán với 12 giáo viên, trong
đó một nửa là giáo viên Toán. Chủ nhiệm Bộ môn là Ông Phạm Văn Điều.
Tài liệu giảng
dạy được sưu tầm, biên soạn, xuất bản đáp ứng lòng mong mỏi của đồng nghiệp
và học sinh trong cả nước như các cuốn sách:
+ Vô địch Toán
Mátxcơva (3 tập) , Vô địch Toán quốc tế (2 tập) – xuất bản 1970
của PGS.TS Lê
Đình Thịnh.
+ Tuyển
chọn các bài toán đại số sơ cấp – xuất bản năm 1986 của PGS.TS Phan Đức
Chính.
+ Bộ sách 3
tập: Một số Phương pháp Chọn lọc giải các bài toán sơ cấp – xuất bản năm
1982 do các giáo viên chuyên Toán tham gia biên soạn được coi là cẩm nang
dạy Toán phổ thông, được đồng nghiệp và bạn đọc đánh giá cao, thường xuyên
tái bản trong toàn quốc.
+ Bất đẳng thức
– xuất bản năm 1993 của PGS.TS Phan Đức Chính.
+ Một số phương
pháp giải phương trình và bất phương trình - Nxb Giáo dục 1984 của GS.TSKH.
Nguyễn Văn Mậu.
+ Phương trình
hàm - Nxb Giáo dục, 1998 của GS.TSKH. Nguyễn Văn Mậu.
+ Đa thức đại
số và phân thức hữu tỷ - Nxb Giáo dục, 2000 của GS.TSKH Nguyễn Văn
Mậu.
+ Một số bài
toán chọn lọc về dãy số - Nxb Giáo dục, 2001 của GS.TSKH Nguyễn Văn Mậu.
Tập thể giáo
viên của khối luôn nâng cao trình độ chuyên môn, phương pháp giảng dạy, tận
tuỵ giáo dục quản lý học sinh. Gần một nửa số cán bộ của Khối là Đảng viên
Đảng Cộng sản Việt Nam.
Năm 1974 lần
đầu tiên đoàn học sinh Việt Nam tham dự thi Olympíc Toán học Quốc tế tại
Cộng hoà Dân chủ Đức, học sinh Hoàng Lê Minh của Khối đã được Huy chương
Vàng. Từ đó các thầy chuyên Toán như PGS.TS Phan Đức Chính, GS.TSKH Nguyễn
Văn Mậu, TS Nguyễn Vũ Lương, ThS. Phạm Văn Hùng đã nhiều năm là Trưởng, Phó
đoàn đưa học sinh Việt Nam đi thi Olympíc Toán quốc tế, góp phần làm
nên thành công tốt đẹp của đoàn Việt Nam.
Học sinh chuyên
Toán của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội đã trở thành nòng cốt của đội tuyển
quốc gia và các em đã đạt được những thành tích xuất sắc mà không một trường
trung học phổ thông nào ở khu vực Châu Á Thái Bình Dương đạt được. Tiêu biểu
là học sinh Đàm Thanh Sơn đạt Huy chương Vàng tại Tiệp Khắc khi 15 tuổi,
Nguyễn Tiến Dũng Huy chương Vàng tại Phần Lan khi mới 14 tuổi. Đặc biệt Ngô
Bảo Châu đạt huy chương Vàng hai năm liên tiếp, năm 1988 tại Australia và
năm 1989 tại Cộng hoà Liên bang Đức. Năm 2004 TSKH Ngô Bảo Châu đã được giải
thưởng Clay của Viện Toán học Clay tại Boston, một trong những giải thưởng
danh giá của Toán học thế giới, và năm 2005 được phong hàm Giáo sư.
3/ Giai đoạn
đổi mới và phát triển vượt bậc (1990 - 2005).
Đáp ứng nguyện
vọng học tập của thế hệ trẻ và yêu cầu bồi dưỡng nhân tài của đất nước trong
thời kỳ đổi mới Khối Trung học phổ thông chuyên Toán Trường Đại học Khoa học
Tự nhiên ngày càng mở rộng quy mô đào tạo, đội ngũ cán bộ giảng
dạy và cơ sở vật chất.
Khối được nhà
trường trang bị 07 phòng học mới khang trang, 02 phòng máy tính. Khối đã mời
các thầy cô giáo có học vị và nhiệt tình của Khoa Toán- Cơ - Tin học ,
Khoa Vật lý, Khoa Hoá học của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, mời các
thầy, cô ở Viện Tin học Điện tử, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội , Trường
Đại học Kỹ thuật Quân sự, Trường Đại học Ngoại ngữ Hà Nội , … cùng tham gia
giảng dạy và bồi dưỡng đội tuyển.
Các giáo viên
của Khối vừa giảng dạy các lớp của chuyên Toán, vừa giảng dạy các chuyên đề
bồi dưỡng Toán sơ
cấp cho các giáo viên tại các tỉnh, thành như Thành phố Hồ Chí Minh,
Vĩnh Phúc, Hải phòng, Hải Dương, … , vừa tự lực học tập để bảo vệ thành công
luận án Tiến sĩ như TS. Nguyễn Vũ Lương, TS. Nguyễn Thành Văn …
Xêmina Toán sơ
cấp hàng tuần được duy trì thường xuyên từ chục năm trở lại đây là nơi để
giáo viên báo cáo về những tìm tòi mới nhất trong nghiên cứu, giảng dạy Toán
sơ cấp. Đề tài biên soạn giáo trình cho học sinh chuyên được nghiệm
thu tốt.
Chất lượng giáo
dục toàn diện được nâng cao vượt bậc, tỷ lệ tốt nghiệp phổ thông những năm
2003, 2004, 2005 đạt trên 60% loại giỏi. Em Phạm Thu Thuỷ, thủ khoa kỳ thi
Tốt nghiệp THPT năm 2001, em Dương Thanh Tùng, thủ khoa kỳ thi tốt nghiệp
THPT năm 2004 với 60/60điểm (6 môn thi).
Nhiều học sinh
của Khối là thủ khoa trong các kỳ thi tuyển sinh Đại học vào các Trường ĐHKH
Tự nhiên, Trường Đại học Ngoại thương, Trường Đại học Dược và nhiều em đã
được cử đi học Đại học tại Cộng hoà Pháp, Vương quốc Anh, Australia,
Singapor, Nhật Bản, …
Các thế hệ học
sinh chuyên Toán coi Báo Toán học Tuổi trẻ là một tờ báo thân thiết, việc
gửi bài cho Báo là nhiệm vụ và niềm vui. Nhiều em đã được giải thưởng
của Báo nhân các dịp kỷ niệm 15 năm, 20 năm, 35 năm thành lập Báo.
Từ năm 1990 đến
2005 học sinh chuyên Toán Trường ĐHKH Tự nhiên đã mang về cho đất nước 40
Huy chương các loại, trong đó các kỳ thi Olympic Toán học có những học sinh
hai năm liền đều được Huy chương Vàng như Ngô Bảo Châu, Đào Hải Long, Ngô
Đắc Tuấn, Lê Hùng Việt Bảo. Em Đỗ Quốc Anh đã giành được Huy chương Vàng với
điểm tuyệt đối 42/42 tại Achentina. Trong kỳ thi Olympic Toán tại Hàn Quốc
năm 2000, học sinh chuyên Toán của Khối đã đạt được 3 Huy chương Vàng và 1
Huy chương Bạc.
Về Tin học,
tính đến năm 2004 học sinh của Khối đã mang về cho đất nước 26 Huy chương,
trong các kỳ thi Olympíc Tin học. Đặc biệt học sinh Nguyễn Ngọc Huy đã hai
lần đạt Huy chương Vàng các năm 1999 tại Thổ Nhĩ Kỳ và năm 2000 tại Trung
Quốc, Phạm Bảo Sơn hai lần đạt Huy chương Bạc, Bùi Thế Duy hai lần được Huy
chương Đồng.
Năm 2003 toàn
bộ đội tuyển Việt Nam dự thi Olympic Tin học tại Hợp chủng quốc Hoa Kỳ đều
là học sinh Chuyên Tin của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên và đều được
giải.
Hiện nay nhiều
em đã trở thành những sinh viên xuất sắc tại hệ đào tạo Cử nhân Khoa học tài
năng của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, hay Kỹ sư tài năng của Trường Đại
học Bách Khoa Hà Nội.
Kỷ niệm về
những năm tháng say mê học tập và về những chuyến tham quan Đền Hùng, Côn
Sơn, Kiếp Bạc, những đêm lửa trại tại Bavì, rừng Cúc Phương, những Festival
tưng bừng của Khoa Toán- Cơ - Tin học, những trận đấu bóng sôi nổi
giữa các Khối chuyên sẽ còn theo các em trong suốt cuộc đời .
Làm nên những
thành công của chuyên Toán Trường Đại học Khoa học Tự nhiên trong 40 năm qua
trước hết là nhờ đường lối lãnh đạo đúng đắn của Đảng và Nhà nước, sự quan
tâm ngày càng có hiệu quả của các cấp lãnh đạo, của Khoa Toán, của Trường
Đại học Tổng Hà Nội hợp nay là Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học
Quốc gia Hà Nội, nhờ sự nỗ lực phấn đấu kiên cường, bền bỉ của các thế hệ
thầy trò Khối Trung học phổ thông chuyên Toán – Tin học.
Các phần thưởng
cao quý mà Khối đã được Đảng và Nhà nước trao tặng là:
·
Huân chương Lao động hạng Ba năm 1985
·
Huân chương Lao động hạng Nhì năm 1995
·
Huân chương Lao động hạng Nhất năm 2000.
·
Huân chương Độc Lập hạng Ba năm 2005.
·
Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới năm 2005.
Nguyễn Vũ Lương
vuluonga0@yahoo.com
|
